Wat is een federale dotatie?

Een federale dotatie is een jaarlijkse financiële bijdrage van de Belgische staat aan politieke partijen. Deze dotatie is bedoeld om de werking van de partijen te ondersteunen en te zorgen voor een zekere mate van onafhankelijkheid, zodat zij hun politieke activiteiten kunnen uitvoeren, zoals campagnes en het organiseren van evenementen. De hoogte van de dotatie wordt gebaseerd op het aantal zetels dat een partij heeft behaald in het parlement.

In cijfers uitgedrukt

1. Jaarlijkse federale dotaties

In 2023 ontvingen Belgische politieke partijen samen ongeveer €70 miljoen aan federale subsidies. Dit is een van hun belangrijkste inkomstenbronnen. De verdeling is gebaseerd op verkiezingsresultaten. Enkele voorbeelden:

PS (Parti Socialiste): ± €11 miljoen
N-VA (Nieuw-Vlaamse Alliantie): ± €10 miljoen
Vlaams Belang: ± €9 miljoen
MR (Mouvement Réformateur): ± €8 miljoen
Ecolo: ± €6 miljoen
Open VLD, CD&V en Vooruit: elk tussen de €5 en €7 miljoen

2. Commerciële inkomsten

Politieke partijen hebben ook commerciële inkomsten, zoals:

Verhuur van onroerend goed: Sommige partijen bezitten waardevolle gebouwen die ze verhuren.
Giften: Particulieren en bedrijven mogen tot een bepaald bedrag belastingvrij doneren.

3. Financiële reserves

Veel partijen hebben aanzienlijke reserves opgebouwd, deels dankzij het opsparen van ongebruikte subsidies en inkomsten uit vastgoed.
Voorbeelden:
In 2020 had de N-VA naar verluidt meer dan €25 miljoen aan reserves.
De PS wordt vaak genoemd als de partij met de grootste vastgoedportefeuille, inclusief kantoren en congreszalen.

4. Onroerend goed

Partijen zoals de PS, MR, N-VA, en CD&V hebben eigendommen in Brussel en andere steden.
De PS bezit onder andere een congrescentrum en kantoren in Wallonië.
De totale waarde van het vastgoed wordt geschat op tientallen miljoenen euro’s per partij.

5. Verschillen tussen partijen

De rijkdom varieert sterk tussen partijen. Grote, gevestigde partijen zoals de PS, N-VA, en MR hebben veel meer middelen dan kleinere of nieuwe partijen zoals PVDA/PTB of DéFI. Dit verschil komt voort uit:

Langere geschiedenis van subsidie-ontvangst.
Meer succesvolle verkiezingen.
Slimme investeringen in onroerend goed.

6. Controverses

Sommige partijen worden bekritiseerd omdat ze vastgoedwinsten en subsidies gebruiken om reserves op te bouwen in plaats van ze in te zetten voor politieke activiteiten.
Er zijn zorgen over een “overfinanciering” van politieke partijen in België, gezien de relatief kleine schaal van het land.

7. Cijfers ter illustratie

PARTIJ	Federale dotaties (2023)	Geschatte reserves (2020)	Onroerend goed waarde
PS	€11 miljoen	€30 miljoen	> €30 miljoen
NVA	€10 miljoen	± €25 miljoen	± €25 miljoen
MR	€8 miljoen	± €10 miljoen	± €15 miljoen
Vlaams Belang	€9 miljoen	± €5 miljoen	Onbekend
Ecolo	€6 miljoen	Onbekend	Onbekend
Open VLD	€6 miljoen	± €5 miljoen	Onbekend
CD&V	€5 miljoen	± €5 miljoen	Onbekend

Waarom is volledige transparantie moeilijk?

1. Gebrek aan detail in rapportages: Politieke partijen zijn niet verplicht om volledig inzicht te geven in hun vastgoedportefeuille of commerciële activiteiten.
2. Complexe eigendomsstructuren: Sommige partijen beheren vastgoed via aparte stichtingen of dochterondernemingen, waardoor het moeilijk te traceren is.
3. Weinig publieke aandacht: Het onderwerp krijgt relatief weinig aandacht, wat politieke druk om meer transparantie te eisen beperkt.
4. Politieke partijen moeten elk jaar een rapport indienen waarin ze verantwoorden hoe ze het overheidsgeld dat ze gekregen hebben, hebben gebruikt. Een controlecommissie, die bestaat uit 17 leden van de Kamer en vier externe deskundigen, controleert deze rapporten. Na een onderzoek, geleid door de Rekenkamer, spreekt de commissie zich uit over het verslag van elke partij. Indien nodig kan ze sancties opleggen.

Het Europese anti-corruptieorgaan GRECO heeft er herhaaldelijk op gewezen dat binnen het huidige systeem de controle niet voldoende onafhankelijk is. GRECO heeft vooral kritiek op het feit dat de commissie voornamelijk uit parlementariërs bestaat en dat er te weinig duidelijke regels bestaan die de kwaliteit en de onafhankelijkheid van de experts garanderen.

Conclusie

Gebrek aan transparantie: Partijen worden soms bekritiseerd omdat ze onvoldoende duidelijk maken hoe publiek geld precies wordt besteed.

Misbruikrisico: Er bestaat een risico dat publiek gefinancierde eigendommen worden gebruikt voor privédoeleinden of als onderpand voor leningen, wat ethische vragen oproept.

Wet op partijfinanciering: Deze wet vereist geen aparte rapportage over onroerende investeringen, wat het moeilijk maakt om een volledig overzicht te krijgen.

Hoe kan dit verbeterd worden?

1. Meer transparantie: Partijen zouden explicieter moeten rapporteren over hun investeringen in onroerend goed.
2. Duidelijke richtlijnen: Wetgeving kan aangescherpt worden om te bepalen in hoeverre publiek geld mag worden gebruikt voor vastgoedbeleggingen.
3. Onafhankelijke audits: Naast het Rekenhof kunnen onafhankelijke instellingen toezicht houden op de financiële praktijken van politieke partijen.

Doel

Druk uitoefenen op politieke partijen om hun financiële gegevens publiekelijk en gedetailleerd beschikbaar te stellen.
Bevorderen van een publieke discussie over de ethiek van politieke financiering en de rol van belastinggeld in politieke campagnes.
Laten zien hoe politieke partijen hun vastgoedinkomsten beheren en verborgen winsten in kaart brengen.

Wij eisen transparantie!

Het doel van Witteboordcriminelen.org hierbij is om samen met jou druk uit te oefenen op het Rekenhof of andere toezichthoudende instanties om meer gedetailleerde controles uit te voeren en om publieke rapporten te maken die duidelijker inzicht geven in hoe publieke middelen worden besteed door politieke partijen.